Duurzame energie, fossiele brandstoffen en nog veel meer. Daarover ging het gesprek tussen Oda Kok en Sander Mertens. Oda Kok is projectleider bij het Kennis- en Praktijkcentrum Energietransitie vanuit De Haagse Hogeschool. Sander Mertens is Lector Energy in Transition eveneens bij De Haagse Hogeschool. Beiden hebben een grote passie voor innoveren en duurzame energie. Maar is duurzaam wel zo duurzaam en wat houdt de energietransitie in? Is er een kant en klaar plan om de energietransitie te kunnen bewerkstelligen of is er nog veel meer aan de hand? En nog veel belangrijker, wat betekent de energietransitie voor de toekomst? Dit alles komt aan bod in het gesprek met Oda en Sander.
Duurzaamheid, gezonde energie, wat is er nu allemaal aan de hand?
Sander, was altijd al bezig met groene energie en vond het al snel een interessant onderwerp. Zo knutselde hij, toen hij nog jong was, het één en ander bij elkaar om op zijn balkon windenergie op te wekken. Ook Oda heeft in haar werk altijd gekozen om aan de slag te gaan met onderwerpen die te maken hebben met duurzaamheid: duurzaam bouwen, groene stroom en het verminderen van de CO2 uitstoot. Het is geen nieuw onderwerp, maar is nu veel actueler geworden. De natuur verandert en niet alleen de natuur maar alles daaromheen vraagt om een andere manier van het verkrijgen, opslaan en inzetten van energie. Daarom heeft de gemeente Den Haag als klimaatdoelstelling gesteld ‘Den Haag energieneutraal in 2040’. Maar wat betekent dit dan nu vragen velen zich af?
Het energieneutraal krijgen van een stad is heel complex, maar een mooie uitdaging
Als je denkt dat er een kant en klaar plan is voor een energietransitie dan heb je het mis. De energietransitie betekent continu keuzes maken en verder kijken naar de gevolgen van bepaalde keuzes. Zo klinkt het positief om iedereen zonnepanelen te laten plaatsen op hun daken om op die manier groene energie op te wekken, maar daarmee kom je weer voor een volgende uitdaging. Iedereen wekt op hetzelfde moment energie op, namelijk wanneer de zon schijnt. Wat doe je met het overschot aan energie, hoe sla je deze energie slim op om het op een later moment weer te kunnen gebruiken? Zo kan er bijvoorbeeld worden gedacht aan het opslaan van energie in waterstof. En op welke manier kan die opgeslagen energie dan worden ingezet? “Het is groots en complex, het is steeds keuzes maken tussen klein en grootschalige effecten.”
Niet alleen voor de overheid en grote organisaties is de energietransitie belangrijk maar ook consumenten kunnen zelf aan de slag met energietransitie. Maar hoe? “Isolatie is het kernwoord”. Wanneer je je huis goed isoleert verlies je minder energie. Wanneer je minder energie verliest, hoeft er ook minder te worden opgewekt. Dit laat ook weer zien dat elke keuze een gevolg heeft, juist bij de energietransitie is het belangrijk om dat in kaart te brengen en voor iedereen duidelijk op het netvlies te krijgen.
“Elke euro die je nu uitgeeft aan de energietransitie levert later meer op”
Het klinkt nog als een ver van je bed show, de energietransitie. Maar juist nu is het moment om te starten met actie. De natuur en het milieu zijn duidelijk aan het veranderen en dit kan zorgen voor problemen. Denk aan de aardverschuivingen in Groningen. Door nu te beginnen met aanpassingen wordt de CO2 uitstoot verminderd wat positieve effecten heeft op de natuur en op ieders portemonnee op een later moment. Wat je nu met 1 euro kan bereiken gaat je later waarschijnlijk 10 euro kosten.
Zoveel te doen, wat pakken jullie bij KPE nu op?
Er is inderdaad veel te doen en het lijkt voor velen die werkzaam zijn in de techniek nog heel ver weg. “Maar je moet je dak repareren wanneer de zon schijnt.” Bij veel bedrijven gaat het goed in de techniek, zij kunnen voldoende installeren en er is genoeg werk. Toch gaat het werk ook bij hen veranderen en wij willen ze op tijd laten zien wat er gaat gebeuren en wat er van hen wordt verwacht. “Het is niet alleen een mooi verhaal over de natuur, het is ook gewoon interessante business.”
De toekomstige professional die moet nu al worden opgeleid en de huidige werknemers in de techniek die moeten worden bijgeschoold en dat is waar Sander en Oda zich op dit moment mee bezig houden. Kennis is key! Daarom wordt er gekeken naar wat er nodig is voor studenten en professionals om later nog steeds op de juiste manier hun werk te kunnen doen. Sander is Lector Energy in Transition en is daarom continu onderzoek aan het doen op het gebied van energietransitie. Dit doet hij samen met collega’s en studenten van De Haagse Hogeschool. Het zijn toegepaste wetenschappelijke onderzoeken waardoor ze ook snel in de praktijk kunnen worden gebracht. Dan komt Oda weer in beeld, zij zorgt er samen met andere projectleiders voor dat er een verbinding ontstaat tussen De Haagse Hogeschool en ROC Mondriaan. Onderwijs is een belangrijk speerpunt binnen de energietransitie. Daarom wordt er nu gekeken op welke manier, via welke platformen en partners, kennis kan worden gedeeld.
Vroeger was je installateur, nu ben je energie-expert
Oda en Sander zijn van mening dat de werkzaamheden gaan veranderen. Vroeger was je alleen installateur, nu wordt er meer en meer verwacht dat je verder kijkt. Dat je weet welke mogelijkheden er op het gebied van energie zijn. Je wordt een expert op het gebied van energie, je moet meer vooraf gaan nadenken over wat er aan installaties nog mogelijk is. “Dit is een grote verandering”, geven Oda en Sander expliciet aan, maar daarmee juist ook heel interessant en een mogelijkheid voor nieuwe business! Een nieuwsgierige houding bij studenten en betrokkenen wordt dan ook gestimuleerd en gewaardeerd.
Ook voor docenten heeft de energietransitie effecten. Hun kennis moet ook worden bijgehouden en daarom is het zo fijn dat verschillende partners zijn aangesloten bij het project KPE. De partners kunnen hun kennis over bijvoorbeeld installatie van warmtepompen overbrengen aan de docenten in het onderwijs. Hierdoor wordt kennis verspreid en komt de transitie steeds dichter bij. Een transitie kost tijd en vraagt om adaptie, maar het kan soms snel gaan. Een concreet voorbeeld is de transitie van het roken in openbare ruimtes, het was eerst nog vreemd dat roken in cafés niet meer toegestaan was, nu vindt iedereen dit normaal. Oók de energietransitie zit nu in deze fase, er komt een moment dat duurzame energie voor iedereen een ‘normale zaak’ is. Sander en Oda kijken ernaar uit!
Onderzoek, waar ben je nu mee bezig Sander?
De onderzoeken zijn een belangrijk onderdeel binnen de energietransitie en daarmee ook heel interessant. Zo wordt er gekeken naar de mogelijkheden van gelijkspanning. Gelijkspanning? De stroom die een zonnepaneel opwekt is gelijkspanning, accu’s zijn gelijkspanning, LED verlichting is gelijkspanning. De gelijkspanning van een zonnepaneel wordt met een omvormer naar wisselspanning omgezet. De stroom uit een stopcontact is wisselspanning. Veel apparaten hebben juist weer gelijkspanning nodig en daarom wordt de wisselspanning door verschillende apparaten, zoals opladers van telefoons weer omgezet naar gelijkspanning. Dit proces zorgt ervoor dat je energie verliest. Daarom wordt er nu gekeken naar gelijkspanning en de mogelijkheden hiervan. Oók waterstof is belangrijk gezien de toekomstige ontwikkelingen en daar is Sander zich nu samen met studenten in aan het verdiepen. Maar er staat nog veel meer interessants op de planning, daarover later meer…
Kortom, bij KPE gebeurt er genoeg en is er nog veel te doen. Het is een gaaf project waarbij er continu rekening wordt gehouden met de belangrijkste pijlers van het project. Namelijk: